Bitcoin en Blockchain simpel uitgelegd
De afgelopen tijd is de Bitcoin veelvuldig in het nieuws. Qua koers wordt record na record gebroken, veelal gevolgd door scherpe koersdalingen. De media en experts vallen over elkaar heen met waarschuwingen over een ‘bubbel’ en dat je hier veiligheidshalve beter niet in kunt beleggen. “OK”, hoor ik je denken, “waarom al deze ophef over een digitale munt”? Juist het feit dat de Bitcoin eigenlijk niets anders is dan digitaal geld, maakt de Bitcoin, of eigenlijk de achterliggende Blockchain technologie, zo bijzonder…
Het probleem met digitaal geld
Het probleem met digitaal geld is hetzelfde als met alle andere digitale zaken, zoals muziek, films, e-boeken, software, etc.: het is makkelijk te kopiëren. Zonder enige vorm van beveiliging kan je digitaal geld net zo makkelijk kopiëren als bijvoorbeeld een mp3-muziekbestand. Kopiëren van digitaal geld is eigenlijk niets anders dan moderne valsmunterij.
Geld is niets meer dan een ruilmiddel
Om dit probleem te zien, moet je je bedenken dat geld niets meer is dan een ruilmiddel. Je hebt het verdiend door iets van waarde om weg te geven (voor de meeste van ons arbeid in de vorm van een salaris). Als je het uitgeeft krijg je iets van waarde, naar jouw keuze, terug. Vandaar dat geld ook wel de smeerolie van de economie wordt genoemd.
Vraag jezelf eens af of jij nog een bankbiljet of munt zou accepteren in een wereld waar iedereen deze zonder enige moeite kan kopiëren en dat dan ook doet. Ik denk dat je dit niet zou doen. Je hebt immers geen vertrouwen meer in de herkomst van het geld. Waarschijnlijk ben jij niet de enige, die zijn vertrouwen in de herkomst van dit geld heeft verloren. Hierdoor zal de bakker geen brood meer willen ruilen tegen dit geld. De timmerman zal geen huis meer willen ruilen tegen dit geld. Want hoe weten zij dat zij dit geld ooit weer kunnen ruilen voor iets van waarde?
In een wereld waar geld vrijelijk gekopieerd kan worden verliest het dus zijn waarde als ruilmiddel en wordt een bankbiljet al snel gezien als niets meer dan wat het daadwerkelijk is: een gekleurd stukje papier.
Het toevoegen van vertrouwen
Het toevoegen van vertrouwen dat geld altijd ruilbaar zal zijn voor goederen en/of diensten van waarde (een brood, een huis, arbeid, etc.) is wat een bankbiljet meer waard maakt dan een gekleurd stukje papier. In de afgelopen eeuwen hebben we dit vertrouwen aan geld toegevoegd door het monopolie van het drukken van geld aan de overheid te gunnen. De overheid beschermt dit monopolie door bankbiljetten en munten te voorzien van zeer moeilijk te kopiëren echtheidskenmerken (denk aan watermerken, UV-reflectie, etc.). Hierdoor is het voor valsmunters bijna onmogelijk en/of niet interessant om onze bankbiljetten en munten te kopiëren. Daarnaast geeft het ons de mogelijkheid om te controleren of wij echt geld ontvangen, wat we vervolgens ook zelf weer kunnen besteden.
Bij digitale betalingen (lees: digitaal geld) wordt het vertrouwen door de bank of een andere tussenpartij, zoals Paypal, toegevoegd. Denk maar eens na; als je digitaal betaalt (pinnen, overboeken) staat de bank altijd tussen jou als betaler en de ontvanger. Ter illustratie: als ik een brood koop bij de bakker en met contant geld betaal, dan geef ik dat geld direct aan de bakker. Wanneer ik hetzelfde brood koop en met mijn pinpas betaal, dan geef ik de bank een opdracht om het geld van mijn rekening naar de rekening van de bakker over te maken.
De bank als onafhankelijke tussenpartij zorgt er bij digitale betalingen voor dat als ik een bedrag overmaak naar iemand anders, het ook van mijn rekening verdwijnt. Met andere woorden, doordat de bank mijn rekening beheert ben ik niet in de gelegenheid om mijn digitale geld meerdere keren uit te geven.
Het unieke aan Bitcoin
Met Bitcoin is het mogelijk om een digitale betaling te verrichten zonder tussenkomst van een instantie, zoals de overheid of de bank, die vertrouwen aan de betaling toevoegt. Dit wordt mogelijk gemaakt door de achterliggende Blockchain-technologie. Wanneer ik mijn brood bij de bakker digitaal betaal met Bitcoin, dan gaat mijn Bitcoin direct van mijn computer naar de computer van de bakker, zonder tussenkomst van een derde partij, zoals de bank. Tegelijkertijd wordt mijn betaling op honderden of misschien wel duizenden andere computers op de wereld geregistreerd.
Dit registeren van mijn betalingen op duizenden computers wereldwijd heet de “distributed ledger”. Deze maakt het praktisch onmogelijk voor mij om de Bitcoin die ik net aan de bakker heb betaald nog een keer uit te geven. Stel nu dat ik met een kopie van de Bitcoin, die ik net aan de bakker heb betaald, aan de slager wil betalen. De slager zal deze niet accepteren, doordat zijn computer alvorens de Bitcoin te accepteren eerst navraag doet bij alle andere computers aangesloten op de distributed ledger, of de Bitcoin wel van mij is. Deze computers zullen direct herkennen dat de Bitcoin niet meer van mij is, omdat zij de transactie met de bakker hebben geregistreerd. De slager zal mijn kopie van de Bitcoin daarom niet accepteren.
De distributed ledger zorgt daarmee voor vertrouwen in de Bitcoin. Er is een maximaal aantal Bitcoins en de distributed ledger weet door het opslaan van de transactiehistorie wie de eigenaar is van een Bitcoin. Als ik wil betalen met een kopie van een Bitcoin, dan moet ik deze distributed ledger aanpassen. Je zult begrijpen dat het praktisch onmogelijk is om deze op duizenden computers tegelijk aan te passen. Het feit dat ik direct kan betalen, zonder tussenkomst van een derde instantie, zoals de overheid of de bank, maakt de Bitcoin, of beter gezegd de Blockchain, uniek.